Mensen met het syndroom van Asperger houden van zekerheid, voorspelbaarheid, standvastigheid. Dat houdt ons rustig en zorgen ervoor dat we kunnen standhouden in de heksenketel van de wereld van vandaag. Wanneer die voorspelbaarheid en zekerheid er niet is, dan worden we vaak angstig. Ik heb dan ook een heel groot angstprobleem. Eén van de middeltjes om de dingen voorspelbaar te maken en mij zekerheid te geven, is het feit dat ik vaak de dingen op voorhand plan en dat ik vaak met een dagplanning werk. Wanneer ga ik wat doen? Soms ben ik wat losser in dat plan, soms ben ik koppiger en hou ik enorm vast aan dat plan. En dan kunnen onverwachte dingen of situaties die het plan dwarsbomen mij enorm van streek en kwaad maken.
Dat zorgt natuurlijk af en toe voor problemen op het werk, maar ik vind dat het vooral thuis nog erger is. Thuis is een plek waar ik me op mijn gemak wil voelen en waar ik niet van veel drukte hou. Onverwachte bezoeken zijn dan ook situaties waar ik kwaad kan om worden. Is het zoveel gevraagd om op voorhand eens te bellen dat je op bezoek komt? Dat maakt dan dat ik mijn dagplanning op voorhand hier kan aan aanpassen en dan lukt het me vaak wel om hier perfect mee om te gaan. Maar helaas gebeurt dit dus niet altijd. En gisteren was het weer eens het geval. Het gaat vooral om mijn avond. Ik had gepland dat ik naar de films 28 days later en 28 weeks later op Prime zou kijken. Ik had ook verwacht dat ik rustig alleen zou zijn. Maar daar trok mijn broer een streep door mijn rekening.
Hij belde naar mijn moeder (ik woon nog thuis bij mijn ouders) of de kinderen niet gauw nog mochten komen omdat hij weg moest. En mijn moeder kan dat natuurlijk moeilijk weigeren en dus mogen ze langskomen. Het is ondertussen natuurlijk al zeven uur ’s avonds. Een beetje laat om mijn plannen nog aan te passen. Want mijn moeder vertelt het mij niet en ineens staan ze daar om half acht. En meteen voel je de bui hangen. Ze komen onverwacht, ze komen laat en ik heb al de hele dag vastgehouden aan mijn dagplan. Op zulke momenten is het enorm moeilijk om mijn dagplanning overhoop te gooien en ik kan er echt niet mee omgaan. Ik begin dus al licht geïrriteerd te worden. Maar op dat moment weet ik nog niet dat ze de hele avond gaan blijven en ik denk dus dat ze misschien even later terug weg zijn en ik kan vasthouden aan mijn plan.
Maar dan gaan mijn broer en zijn vrouw weg en blijven de kinderen achter. Meteen ben ik opgeschrikt door het idee dat ik de films toch niet ga kunnen zien. Ik ga dus voorzichtig polsen bij mijn moeder en ze vertelt mij dat de kinderen inderdaad blijven en dat ze het Songfestival willen zien. Meteen kan ik het niet verbergen dat ik echt geïrriteerd en kwaad ben. Ik vraag dan maar tot wanneer ze gaan blijven, zodat ik eventueel nog een B-plan kan uitwerken. Tot kwart voor tien – tien uur, zegt mijn moeder. OK, op dat moment ben ik kwaad en ik heb toch even wat tijd nodig om mijn dagplanning aan te passen en ik beslis dan maar om nog naar de show van Leki op MNM te luisteren dat tot 10 uur duurt en om dan toch nog een film uit het digitaal aanbod mee te pikken. Het is niet van harte, maar ik probeer zo mijn kwaadheid tot een minimum te herleiden.
Maar wat raad je? Kwart voor tien en mijn broer is er nog niet. Tien uur en nog steeds geen teken. Kwart na tien en ik ben al razend. Om half elf komt hij er dan toch door, maar ondertussen ben ik al kwaad in mijn bed gestapt. Heel mijn plan en mijn B-plan zijn in duigen gevallen en ik heb moeite om dit te verwerken. Ik weet dat ik op zo’n moment waarschijnlijk heel kinderachtig reageer, maar zij zien mijn probleem niet. Zij zien niet dat het voor mij niet makkelijk is om zomaar af te stappen van een planning en een nieuwe planning op te maken. En zeker niet op zo’n korte termijn. Ik hang op zo’n moment nog teveel vast aan mijn oude planning en heb mij helemaal niet voorbereid op een nieuwe planning. Bovendien verlies ik de zekerheid en de voorspelbaarheid van de dingen. En dat maakt mij onzeker, angstig en kwaad.
Ik denk dat dit voor NT’ers (Neurotypicals, mensen zonder Asperger) moeilijk te verstaan is. Ik denk dat zij ook wel geïrriteerd zijn wanneer hun plannen doorkruist worden, maar zij hebben een flexibelere houding die hun gauw doet aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Zij kunnen hun oude plannen sneller opgeven en inspelen op de nieuwe situatie en nieuwe plannen te maken. Zeker wanneer het gaat om iets banaals als een televisieprogramma. Maar bij mij gaat het om veel meer dan een televisieprogramma. Er is het feit dat er een onverwacht bezoek is die mijn rust verstoort, een blijven van de kinderen die mijn dagplanning overhoop haalt, een zich niet houden aan vooraf afgesproken tijdstippen die mij kwaad maakt. Ik ben daarin minder flexibel en heb het heel wat moeilijker om dingen te verwerken. Ik verlies een zekerheid en moet op zoek naar nieuwe dingen die mij zekerheid en een veilig gevoel geven. Het is een stresssituatie die ervoor zorgt dat mijn autisme echt naar boven komt. En op zulke momenten kan ik mijn autisme en mijn Asperger echt vervloeken. Ik weet dat het om iets banaals gaat als een televisieprogramma, ik weet dat ik kinderachtig reageer, maar ik kan er echt niets aan doen. Op dat moment zie ik alleen maar mijn plannen gedwarsboomd worden en weet ik niet hoe ik daarop moet reageren.
Dat zorgt natuurlijk af en toe voor problemen op het werk, maar ik vind dat het vooral thuis nog erger is. Thuis is een plek waar ik me op mijn gemak wil voelen en waar ik niet van veel drukte hou. Onverwachte bezoeken zijn dan ook situaties waar ik kwaad kan om worden. Is het zoveel gevraagd om op voorhand eens te bellen dat je op bezoek komt? Dat maakt dan dat ik mijn dagplanning op voorhand hier kan aan aanpassen en dan lukt het me vaak wel om hier perfect mee om te gaan. Maar helaas gebeurt dit dus niet altijd. En gisteren was het weer eens het geval. Het gaat vooral om mijn avond. Ik had gepland dat ik naar de films 28 days later en 28 weeks later op Prime zou kijken. Ik had ook verwacht dat ik rustig alleen zou zijn. Maar daar trok mijn broer een streep door mijn rekening.
Hij belde naar mijn moeder (ik woon nog thuis bij mijn ouders) of de kinderen niet gauw nog mochten komen omdat hij weg moest. En mijn moeder kan dat natuurlijk moeilijk weigeren en dus mogen ze langskomen. Het is ondertussen natuurlijk al zeven uur ’s avonds. Een beetje laat om mijn plannen nog aan te passen. Want mijn moeder vertelt het mij niet en ineens staan ze daar om half acht. En meteen voel je de bui hangen. Ze komen onverwacht, ze komen laat en ik heb al de hele dag vastgehouden aan mijn dagplan. Op zulke momenten is het enorm moeilijk om mijn dagplanning overhoop te gooien en ik kan er echt niet mee omgaan. Ik begin dus al licht geïrriteerd te worden. Maar op dat moment weet ik nog niet dat ze de hele avond gaan blijven en ik denk dus dat ze misschien even later terug weg zijn en ik kan vasthouden aan mijn plan.
Maar dan gaan mijn broer en zijn vrouw weg en blijven de kinderen achter. Meteen ben ik opgeschrikt door het idee dat ik de films toch niet ga kunnen zien. Ik ga dus voorzichtig polsen bij mijn moeder en ze vertelt mij dat de kinderen inderdaad blijven en dat ze het Songfestival willen zien. Meteen kan ik het niet verbergen dat ik echt geïrriteerd en kwaad ben. Ik vraag dan maar tot wanneer ze gaan blijven, zodat ik eventueel nog een B-plan kan uitwerken. Tot kwart voor tien – tien uur, zegt mijn moeder. OK, op dat moment ben ik kwaad en ik heb toch even wat tijd nodig om mijn dagplanning aan te passen en ik beslis dan maar om nog naar de show van Leki op MNM te luisteren dat tot 10 uur duurt en om dan toch nog een film uit het digitaal aanbod mee te pikken. Het is niet van harte, maar ik probeer zo mijn kwaadheid tot een minimum te herleiden.
Maar wat raad je? Kwart voor tien en mijn broer is er nog niet. Tien uur en nog steeds geen teken. Kwart na tien en ik ben al razend. Om half elf komt hij er dan toch door, maar ondertussen ben ik al kwaad in mijn bed gestapt. Heel mijn plan en mijn B-plan zijn in duigen gevallen en ik heb moeite om dit te verwerken. Ik weet dat ik op zo’n moment waarschijnlijk heel kinderachtig reageer, maar zij zien mijn probleem niet. Zij zien niet dat het voor mij niet makkelijk is om zomaar af te stappen van een planning en een nieuwe planning op te maken. En zeker niet op zo’n korte termijn. Ik hang op zo’n moment nog teveel vast aan mijn oude planning en heb mij helemaal niet voorbereid op een nieuwe planning. Bovendien verlies ik de zekerheid en de voorspelbaarheid van de dingen. En dat maakt mij onzeker, angstig en kwaad.
Ik denk dat dit voor NT’ers (Neurotypicals, mensen zonder Asperger) moeilijk te verstaan is. Ik denk dat zij ook wel geïrriteerd zijn wanneer hun plannen doorkruist worden, maar zij hebben een flexibelere houding die hun gauw doet aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Zij kunnen hun oude plannen sneller opgeven en inspelen op de nieuwe situatie en nieuwe plannen te maken. Zeker wanneer het gaat om iets banaals als een televisieprogramma. Maar bij mij gaat het om veel meer dan een televisieprogramma. Er is het feit dat er een onverwacht bezoek is die mijn rust verstoort, een blijven van de kinderen die mijn dagplanning overhoop haalt, een zich niet houden aan vooraf afgesproken tijdstippen die mij kwaad maakt. Ik ben daarin minder flexibel en heb het heel wat moeilijker om dingen te verwerken. Ik verlies een zekerheid en moet op zoek naar nieuwe dingen die mij zekerheid en een veilig gevoel geven. Het is een stresssituatie die ervoor zorgt dat mijn autisme echt naar boven komt. En op zulke momenten kan ik mijn autisme en mijn Asperger echt vervloeken. Ik weet dat het om iets banaals gaat als een televisieprogramma, ik weet dat ik kinderachtig reageer, maar ik kan er echt niets aan doen. Op dat moment zie ik alleen maar mijn plannen gedwarsboomd worden en weet ik niet hoe ik daarop moet reageren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten